Discriminatie

Wat verstaan we onder discriminatie?

Onder discriminatie wordt het anders behandelen, achterstellen of uitsluiten van kinderen en jongeren op basis van (persoonlijke) kenmerken verstaan, zoals: godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele gerichtheid, burgerlijke staat, handicap of chronische ziekte en leeftijd.

Ervaren discriminatie, meldingen en geregistreerde incidenten in Nederland in 2024

Bij veel organisaties wordt discriminatie van minderjarigen niet apart geregistreerd. Hoewel de Kinderombudsman en sinds kort ook de ADV’s dit wel doen, geven deze cijfers dit jaar nog geen volledig beeld. Daardoor zijn de exacte cijfers van discriminatie van minderjarigen niet bekend. Hieronder worden de landelijke discriminatiecijfers weergegeven, waarbij de meldingen van volwassenen dus ook zijn meegenomen.

Figuur 1. Aantal meldingen bij anti-discriminatievoorzieningen. Niet uitgesplitst naar leeftijd. Overzicht discriminatieregistraties 2021-2024

Years	Data

Bron: Landelijke discriminatiecijfers 2024

Figuur 2: Overzicht discriminatieregistraties 2020-2024
Aantal meldingen bij ADV

					Add Extra year

Bron: Landelijke discriminatiecijfers 2024

In 2024 is het aantal meldingen bij de ADV’s meer dan verdubbeld ten opzichte van 2023. Ook bij de politie zet de stijgende trend van het aantal geregistreerde incidenten door, zij het wat minder sterk dan in het voorgaande jaar. Veel politieregistraties betroffen meldingen op grond van seksuele geaardheid, terwijl de ADV’s dit jaar vooral veel meldingen kregen over niet-wettelijke discriminatie gronden.

Extra analyses met betrekking tot kinderen

Omdat er momenteel bij de ADV’s nog geen betrouwbare cijfers zijn over het aantal geregistreerde incidenten en meldingen van minderjarigen, zijn er in 2024 voor het landelijk rapport over discriminatie extra analyses op de meldingen van minderjarigen uitgevoerd. Hierbij zijn zoektermen als ‘kind, zoon, dochter, school’ gebruikt om relevante incidenten en meldingen te vinden. Dit levert betrouwbare informatie op over de inhoud van de meldingen.

Discriminatie op school

De meeste meldingen bij de Kinderombudsman in 2024 gaan over pesten vanwege huidskleur of herkomst, waarbij kinderen worden uitgescholden, vernederd en in sommige gevallen geslagen of geschopt. Ook bij de ADV’s komen zulke meldingen binnen.

De politie registreerde naast pesterijen met een racistische strekking ook diverse incidenten van discriminatie op grond van seksuele gerichtheid. Deze incidenten volgden vaak als leerlingen uitkomen voor hun seksuele geaardheid. In veel gevallen bestaat er ook een online dimensie: de leerlingen worden in groepschats of op sociale media beledigd of belachelijk gemaakt.

Tot slot ontvangen zowel de Kinderombudsman als de ADV’s meldingen van discriminatie op school, soms ook door leraren. Bij de meldingen die zich op de school als organisatie richten, gaat het vaker om situaties waarin de school onvoldoende rekening houdt met specifieke leerbehoeften van het kind, bijvoorbeeld als gevolg van een fysieke of verstandelijke beperking.

Discriminatie in de vrije tijd en in de buurt

ADV’s krijgen regelmatig meldingen over discriminatie bij voetbalverenigingen. Vaak gaat het dan om racistische beledigingen door spelers of supporters. Ook zijn er meldingen over discriminatie binnen de eigen club, door trainers of andere betrokkenen die bijvoorbeeld bij de teamopstelling discriminerend handelen. Daarnaast zijn er verschillende meldingen over discriminatie tijdens zwemlessen. Ook hier gaat het vaak om discriminatie op grond van herkomst, waarbij kinderen door hun zweminstructeur worden gepest, ongelijk behandeld of extra in de gaten gehouden. De politie heeft ook diverse gevallen geregistreerd waarin kinderen in de speeltuin door anderen worden uitgescholden of bedreigd. ADV’s ontvangen ook meldingen over kinderen die kwetsende grappen of opmerkingen maken over andere kinderen vanwege hun huidskleur of herkomst.

Discriminatie door dienstverleners

Met name (ouders van) kinderen met een beperking melden ervaringen van uitsluiting door instellingen en dienstverleners. Ook zijn er meldingen over kinderen met een donkere huidskleur die bij winkels discriminatie meemaken omdat zij onterecht en bij voorbaat verdacht worden van winkeldiefstal, extra gecontroleerd worden of zonder reden om hun identiteitsbewijs worden gevraagd.

Discriminatie in de thuisomgeving

Er zijn relatief weinig meldingen van discriminatie in de thuissituatie. De politie ontving enkele meldingen waarbij kinderen door één van de (ex-)partners (soms hun eigen ouder) racistisch zijn bejegend. En er zijn enkele incidenten geregistreerd waarbij één van de ouders het eigen kind beledigt vanwege diens (homo)seksuele gerichtheid.

Cijfers uit dossiers vertrouwensinspecteurs in het onderwijs 2023–2024

In schooljaar 2023–2024 hebben vertrouwensinspecteurs voor het hele onderwijsveld 98 discriminatie meldingen binnengekregen. Het jaar daarvoor waren dat er 116. De meeste meldingen gaan over discriminatie op grond van afkomst. Overige meldingen betreffen discriminatie op grond van geloof, sekse of seksuele geaardheid. Hoewel er in het onderwijs minder meldingen binnenkwamen, was het aantal meldingen in het primair onderwijs iets hoger dan vorige schooljaren (totaal 43).

Aanbeveling 15b. Zorg ervoor dat iedere gemeente een kindvriendelijk antidiscriminatiebureau heeft waar kinderen gemakkelijk gevallen van discriminatie kunnen melden en systemen heeft om deze gevallen effectief en kindvriendelijk aan te pakken.

Aanbeveling 15c. Zorg dat gevallen van discriminatie van kinderen worden onderzocht, onder andere door gespecialiseerde teams en onderzoekers.

Aanbeveling 15d. Onderzoek samen met kinderen en het maatschappelijk middenveld bestaande maatregelen gericht op het tegengaan van discriminatie van kinderen in kwetsbare omstandigheden, om de effectiviteit te bepalen en op basis hiervan de maatregelen aan te passen.

Aanbeveling 15g. Ontwikkel beleid en bewustzijnsmaatregelen gericht op het aanpakken van de achterliggende oorzaken van feitelijke discriminatie, met het oog op het elimineren van stereotypering, vooroordelen en discriminatie waarmee onder meer kinderen te maken hebben die behoren tot een etnische of religieuze minderheidsgroep (zoals moslims, joden en kinderen van Afrikaanse afkomst), kinderen met een vluchtelingenachtergrond, kinderen die asiel zoeken, kinderen met een migrantenachtergrond, kinderen die niet gedocumenteerd zijn, kinderen met een handicap en kinderen die lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender of intersekse zijn, en kinderen die in armoede leven.

ADV’s kunnen vanaf eind februari 2024 registreren of een melder of slachtoffer minderjarig is. Vanaf 25 november 2024 kunnen leeftijdsgroepen geregistreerd worden. De verwachting is dat in 2025 een beter overzicht zal ontstaan van hoeveel minderjarigen een discriminatiemelding maken, dan wel slachtoffer zijn geworden van discriminatie. Verwacht wordt dat op termijn hierdoor beleid en bewustzijnsmaatregelen beter aangepast kunnen worden aan de discriminatie die minderjarigen ervaren.

Verwacht wordt dat ADV’s vanaf 1 september 2025 klaar zijn om discriminatiemeldingen van minderjarigen op een kindvriendelijke manier te registreren. Zo volgen klachtbehandelaars een opleiding tot kindvriendelijk klachtbehandelaar en wordt de website discriminatie.nl aangepast, zodat deze voor minderjarigen toegankelijker wordt.

Aanbeveling 15b Kindvriendelijk melden van en reageren op discriminatie

Kinderrechtenconferentie over de thema’s discriminatie, inclusief onderwijs en veilig opgroeien

In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) organiseerde de Kleine Ambassade op 20 november 2024 de jaarlijkse kinderrechtenconferentie voor kinderen van groep 7 en 8  van basisscholen verspreid over Nederland. Hierbij worden kinderrechten op een kindvriendelijke wijze besproken en aanbevelingen gedaan aan beleidsmakers. Voor ‘discriminatie’ waren dat de volgende aanbevelingen: (1) start een landelijke campagne, waardoor kinderen leren over discriminatie, (2) besteed op school meer aandacht aan discriminatie en wat er tegen te doen, (3) als kinderen melden, moet de melding opgevolgd worden, (4) maak ADV’s beter bekend bij kinderen, (5) zorg dat kinderen op meerdere plekken kunnen melden, en (6) maak het meldpunt een fijne plek, waar een kind makkelijk binnen stapt en waar mensen naar kinderen luisteren.

Reactie op Rapport Kinderombudsman

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties laat op 2 januari 2025 in een Beslisnota, en op 27 januari 2025 in een Brief van de regering, weten dat hij discriminatie van minderjarigen tegen wil gaan met kindvriendelijke ADV’s, zoals aanbevolen door het VN-kinderrechtencomité. De minister heeft met kinderen gesproken over de vraag hoe ADV’s kindvriendelijk kunnen worden. Zo kwamen kinderen met ideeën als: er moet een kinderambassadeur zijn voor discriminatie, een kinderprofessional bij ADV’s en meer aandacht voor ADV’s op scholen middels posters. De minister neemt deze ideeën mee in een nieuw wetsvoorstel. Ook zal de Nationale Jeugdraad worden gevraagd om advies op het wetsvoorstel.  

Bijlage notitie versterking stelsel Anti-Discriminatie Voorzieningen (ADV’s)

Uit kamerstukken van onder meer 17 januari 2015 blijkt dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) het belangrijk vindt dat de ADV’s kindvriendelijk worden, waarbij de organisatie en de loketten zichtbaarder worden gemaakt via evenementen en campagnes. De loketten moeten kindvriendelijk worden ingericht. Consulenten moeten worden opgeleid om verschillende groepen minderjarigen met uiteenlopende ervaringen, bij te staan. De ADV’s moeten niet alleen fysiek makkelijk vindbaar zijn, maar ook ‘outreachend’ werken.

Werkbezoek minister op school

Op 21 maart 2025 werd een verslag gepubliceerd van het werkbezoek van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op het Pieter Nieuwland College in Amsterdam op 3 maart 2025 naar aanleiding van het onderzoek van de Kinderombudsman van Amsterdam. De minister sprak met afgevaardigden uit de leerlingenraad (13-17 jaar) en uit de jongerenraad van Amsterdam (19-25 jaar) over discriminatie en het melden daarvan. Jongeren spraken over het wel of niet melden van discriminatie, daar dit zeer persoonlijk is. Veel jongeren zijn bang te worden gezien als ‘snitcher’. Ook gaven jongeren aan dat  vertrouwenspersonen belangrijk zijn en bepaalde eigenschappen moeten hebben om effectief te kunnen zijn. Jongeren vinden dat ADV’s beter bekend moeten worden op scholen. En leerkrachten moeten eerder ingrijpen bij discriminatie zodat er een normstelling wordt gecreëerd. Ook zijn gastlessen van discriminatie.nl welkom. Daarnaast kunnen volgens jongeren ook social influencers ingezet worden om discriminatie aan te pakken.

Aanbeveling 15c. Onderzoek naar gevallen van discriminatie van kinderen

Rapport ‘Anders Behandeld’

Op 20 november 2024 publiceert de Kinderombudsman Amsterdam het rapport ‘Anders Behandeld’. Voor dit onderzoek sprak de Kinderombudsman met kinderen tussen 8 en 18 jaar. De verhalen zijn schrijnend. Kinderen worden gepest, uitgescholden en buitengesloten vanwege hun uiterlijk. Vaak voelen ze zich ook door volwassenen anders behandeld, bijvoorbeeld door winkelpersoneel dat hen wantrouwt. Jonge kinderen reageren vaak boos en verdrietig op discriminatie, terwijl oudere kinderen vaker gelaten of cynisch zijn. Verontrustend is dat oudere kinderen soms discriminatie accepteren als ‘normaal’ en geen oplossingen zien.

Onderzoek KidsRights

In november 2024 verschijnt onderzoek van KidsRights. Nederland is 12 plaatsen gezakt op de KidsRights Index van 194 landen, omdat er in Nederland niet genoeg wordt gedaan aan o.a. de aanpak van discriminatie van kwetsbare kinderen. Kamerleden hebben vragen gesteld over de KidsRights Index. Voor de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zijn de aandachtspunten uit het rapport van groot belang. De Tweede Kamer wil een debat gaan voeren over de rechten van kwetsbare kinderen, en ook het recht om niet buitengesloten en gediscrimineerd te worden (datum nog onbekend).

Informatie over impact van discriminatie van Nederlands Jeugd Instituut (NJI)

Het NJI geeft op hun website informatie over de impact van discriminatie op gezondheid en welzijn, en hoe discriminatie aan te pakken en bespreekbaar te maken. Er wordt verwezen naar een eerder onderzoek van de Kinderombudsman, waaruit blijkt dat bij 29% van de gepeste kinderen tussen de 8 en 18 jaar sprake is van discriminatie. Ook worden cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau aangehaald, waaruit blijkt dat 3 op de 10 scholieren zich benadeeld voelen omdat zij tot een bepaalde groep behoren.

Kabinetsreactie rapport ‘Etnisch profileren is overheidsbreed probleem’ van Amnesty International

Op 3 februari kwam er een kabinetsreactie op het rapport ‘Etnisch profileren is overheidsbreed probleem’ van Amnesty International. Het rapport laat zien dat het Nederlandse kabinet te weinig doet om mensen te beschermen tegen etnisch profileren. Zo komen verschillende geautomatiseerde risicotaxatie-instrumenten van de politie om risicogroepen onder minderjarigen te signaleren, ter sprake. Verder blijkt dat jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond even vaak een boete kregen, gewaarschuwd werden of mee moesten naar het bureau als jongeren met een Nederlandse achtergrond. Er is dus geen rechtvaardiging voor het disproportioneel vaak controleren van jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond. 

Onderzoek in opdracht van het College voor de Rechten van de Mens

Op 13 mei 2024 verschijnt een onderzoek van KBA Nijmegen en ResearchNed in opdracht van het College voor de Rechten van de Mens. Uit dit onderzoek blijkt dat er een risico is op discriminatie door het gebruik van algoritmen in onderwijsinstellingen. Als deze systemen niet goed zijn getest of als scholen te weinig kennis in huis hebben om de technologie verantwoord in te zetten, lopen leerlingen onnodig veel risico op discriminatie. Zoals dat het niveau van een leerling niet goed wordt ingeschat, bijvoorbeeld omdat het kind op een andere manier leert of andere woorden gebruikt dan kinderen waarop het systeem is getraind. Digitale systemen moeten discriminatie in het onderwijs voorkomen en getest worden op kansenongelijkheid. Scholen, ouders en leerlingen moeten voorgelicht worden over de risico’s op discriminatie en uitsluiting bij digitale systemen.

Rapport van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid ‘Memes als online wapen’

In mei 2024 verschijnt een rapport van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid ‘Memes als online wapen’. Dit rapport gaat over de inzet van internetmemes om met name jongeren te bereiken. Extreemrechtse boodschappen, zoals rassendiscriminatie en de vermeende superioriteit van het ‘witte ras’, kunnen zo subtiel worden verspreid. De minister van Justitie en Veiligheid uit in een brief op 21 mei 2024 haar zorgen hierover.

Onderzoek Verwey Jonker Instituut ‘Dialooggesprekken Sinti en Roma’

In november 2024 verschijnt onderzoek van het Verwey Jonker Instituut ‘Dialooggesprekken Sinti en Roma’ n.a.v. de ‘Beleidsmaatregelen in Nederland voor de gelijkheid, inclusie en participatie van Roma en Sinti’ van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Sinti en Roma geven aan dat hun kinderen vaak onterecht naar het speciaal onderwijs verwezen worden. Veel jongeren komen er niet voor uit dat zij Sinti of Roma zijn vanwege het stigma dat daaraan gekoppeld is.

Monitor Sociale Inclusie 2023 naar de woon- en leefomstandigheden van Sinti en Roma in Nederland

Op 5 juni 2024 verschijnt de Monitor Sociale Inclusie 2023 over de woon- en leefomstandigheden van Sinti en Roma in Nederland.Uit deze monitorblijkt dat Sinti en Roma wijdverbreide discriminatie ervaren. Bij Sinti- en Romakinderen komt discriminatie en onder-advisering veel voor. Daarnaast is er sprake van gevoelens van onveiligheid op school bij deze kinderen en hun ouders. Ook vooroordelen bij onderwijspersoneel zijn een groot probleem. Hierdoor heeft deze groep kinderen geen gelijke kansen om zich te ontwikkelen op school of werk (stage).

Publicatie ‘Ervaren discriminatie in Nederland’

Op 13 december 2024 verschijnt de rapportage ‘Ervaren discriminatie in Nederland’ van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Het CBS heeft hierbij ook minderjarigen van 15 tot 18 jaar meegenomen. Uit het onderzoek blijkt dat 11% van de bevolking zich het afgelopen jaar gediscrimineerd heeft gevoeld. Vrouwen iets vaker dan mannen, en jongeren vaker dan ouderen. Daarbij komen jongeren relatief vaak met online discriminatie in aanraking, vaak in combinatie met fysieke discriminatie. Mensen met een herkomst buiten Nederland krijgen vaker met discriminatie te maken dan mensen van Nederlandse herkomst. Vooral de Nederlands-Marokkaanse en Nederlands-Surinaamse tweede generatie (geboren in Nederland) geeft dit aan. Van de tweede generatie met een Aziatische, Afrikaanse, Turkse of Nederlands-Caribische herkomst heeft zo’n 30% discriminatie ervaren. Ook non-binaire of genderqueer mensen ervaren relatief vaak discriminatie. Dit geldt eveneens voor mensen die intersekse of transgender zijn.

Beslisnota n.a.v. Kamervragen over NOS bericht

Op 20 februari 2025 publiceerde de NOS een onderzoek van NOS Stories waaruit blijkt dat leerlingen van ruim 180 middelbare scholen zeggen dat ze op school niet mogen bidden. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties reageert op 21 maart op een gerelateerde motie dat zij onbekend is met zo’n gebedsverbod en dat het aan scholen is of ze bidden faciliteren. Hiertoe zijn ze naar uitspraak van de toenmalige Commissie gelijke behandeling (2000) niet verplicht.

Oproep aan Kabinet van Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme

Op 10 december 2024 roept de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme het kabinet op om motie Becker niet uit te voeren. In de motie worden Nederlanders met een migratieachtergrond, waaronder jongeren, afgeschilderd als een bedreiging voor de Nederlandse normen en waarden. Dit druist in tegen artikel 1 van de Grondwet.  

Evaluatie Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding

In mei 2024 verschijnt een rapport van het Verwey-Jonker Instituut ‘Evaluatie Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding. Uit dit rapport  blijkt dat kinderen vaak getuige zijn van verbale en fysieke aanvallen tegen moeders die gezichtsbedekking dragen.

Aanbeveling 15d: onderzoek bestaande maatregelen gericht op het tegengaan van discriminatie van kinderen

Inzichten over non-discriminatie en gelijke behandeling in de jeugdbeschermingsketen

Op 18 februari 2025 verschijnt een brief van Inspectie Justitie en Veiligheid (IJV) over non- discriminatie en gelijke behandeling in de jeugdbeschermingsketen. IJV heeft onderzoek gedaan naar de waarborgen om discriminatie te voorkomen in de jeugdbescherming. Er is ook met minderjarigen gesproken. De inspectie heeft aandachtspunten geformuleerd om deze waarborgen te vergroten. Non-discriminatie en gelijke behandeling moeten structureel ingebed worden in jeugdbeschermingsorganisaties. Vaak ontbreekt gericht beleid hiervoor en missen medewerkers concrete handvatten hoe te handelen bij discriminatie. Ook is de beperkte diversiteit van het personeel van de organisaties een kwetsbaarheid in het kader van discriminatie. En het aanbod van cultuursensitieve hulp sluit niet altijd voldoende aan op de behoefte van gezinnen met een migratieachtergrond. Daarbij ziet de inspectie dat discriminatie niet altijd goed wordt herkend door medewerkers.

Aanbeveling 15g. Beleid en bewustwordingsmaatregelen gericht op het aanpakken van de achterliggende oorzaken van feitelijke discriminatie

Online discriminatie

Op 16 april 2024 verschijnt het verslag van een commissiedebat over discriminatie, racisme en mensenrechten. Jongeren krijgen volgens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vaak te maken met online discriminatie. De Aanpak onlinediscriminatie, racisme en hatespeech moet dit voorkomen en tegengaan.

Beleidskader: met elkaar voor alle kinderen en jongeren werken aan een inclusieve leeromgeving

Op 19 april 2024 verschijnt het ‘Beleidskader: met elkaar voor alle kinderen en jongeren werken aan een inclusieve leeromgeving’ van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De ambitie is inclusief onderwijs in 2035 te verwezenlijken. Het beleidskader is een uitwerking van het VN-verdrag handicap, het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind en de Salamanca Verklaring, die de overheid verplichten zich in te spannen voor inclusief onderwijs en tegen discriminatie van leerlingen met een handicap in het regulier onderwijs. Dit beleidskader geeft richting aan landelijk, regionaal en lokaal beleid en biedt alle betrokkenen een gemeenschappelijke taal voor het creëren van inclusief onderwijs.

Reactie van de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB) op antisemitismecijfers

Op 23 april 2024 verschijnt een reactie van de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB) op antisemitismecijfers van het OM en de politie. Er is niet alleen een toename maar ook verharding van antisemitisme. Hij vindt preventie en onderwijs belangrijk. Antisemitisme en de Holocaust verdienen meer aandacht in de klas. Het zou ook goed zijn als iedere scholier tenminste één keer een herinneringscentrum kan bezoeken.

Bekendheid ADV’s

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft in april 2024 toegezegd dat er een brede publiekscommunicatie wordt voorbereid om de bekendheid van ADV’s en meldingsbereidheid inzake discriminatie te vergroten. Vanaf 2024 is er structureel €2,5 miljoen extra toegezegd voor discriminatiepreventie. Hoewel in deze maatregelen niet expliciet minderjarigen zijn genoemd, wordt aangenomen dat deze maatregelen ook ten gunste van hen komen. Immers in de brief van de minister van 27 januari 2025 staat dat deze middelen ook kunnen worden ingezet om aandacht te creëren voor ervaren discriminatie onder minderjarigen.

Handreiking omgaan met antisemitische incidenten op scholen

Op 17 mei 2024 verschijnt de Handreiking omgaan met antisemitische incidenten op scholen. Deze handreiking is ontwikkeld voor leraren en schoolleiders in het primair en voortgezet onderwijs om te helpen bij het herkennen, omgaan met en tegengaan van uitingen van antisemitisme in de klas en schoolomgeving.

Motie over medisch niet-noodzakelijke behandelingen van intersekse kinderen

Op 21 mei 2024 antwoordt minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) op de motie over medisch niet-noodzakelijke behandelingen van intersekse kinderen. Tijdens het debat wordt ook gevraagd om onderzoek te doen naar de gevoelens van onveiligheid die lhbtiqa+ jongeren ervaren op school. Opgemerkt wordt dat zeven op de tien lhbtiqa+ personen te maken krijgt met geweld en intimidatie. Dat richt zich vooral op jongeren en transpersonen, maar het aantal meldingen en veroordelingen blijft achter. Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor de 1.000 tot 2.000 dak- en thuisloze lhbtiqa+ jongeren, die vaak om hun identiteit uit huis worden gezet.

Nationaal Plan Versterking Holocausteducatie

In juni 2024 verscheen het ‘Nationaal Plan Versterking Holocausteducatie’. Dit plan is ontwikkeld omdat kennis van de Holocaust en genocide op Roma en Sinti afneemt. De nadruk van het plan ligt bij educatie van kinderen en jongeren om deze kennis te vergroten. Daarnaast wil het kinderen bewustmaken van de gevolgen van vooroordelen en antisemitisme. In het plan worden verschillende maatregelen beschreven, zoals de in januari 2024 gelanceerde campagne ‘Leer over de Holocaust’. Ook worden initiatieven gepresenteerd om misinformatie over de Holocaust via de media, te bestrijden.

Voortgang aanpak van discriminatie lhbtiqa+ personen

Op 25 juni 2024 zijn vragen van de Tweede Kamer over de voortgang aanpak van discriminatie beantwoord. Het kabinet ondersteunt organisaties die zich richten op acceptatie, gelijkheid en veiligheid van lhbtiqa+ personen. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft in 2023 nieuwe subsidies toegekend aan allianties van maatschappelijke organisaties om zich hier de komende vijf jaar voor in te zetten. Zo zet de alliantie Jong Gelijk zich vooral in voor jongeren om zich vrij te kunnen ontwikkelen op het gebied van gender en seksualiteit. Het kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend tot wijziging van de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) en het Wetboek van Strafrecht om ‘hetero- of homoseksuele gerichtheid’ te vervangen door ‘seksuele gerichtheid’ en explicitering in het Wetboek van Strafrecht van de discriminatiegronden genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken ter versterking van de wettelijke bescherming van transgender en intersekse personen.

Evaluatie Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme

Op 30 juli 2024 verschijnt een evaluatie van het functioneren van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR). Alle geïnterviewden geven aan dat de NCDR meerwaarde heeft. Met betrekking tot jongeren wordt gepleit voor het meer aanspreken van jongeren door de NCDR. Jongeren moeten beter bereikt worden, bijvoorbeeld via een spoken word-artiest of via aanwezigheid van ambassadeurs op grote festivals.

LHBTIQA+

N.a.v. het bericht ‘Minder dan helft Amsterdamse jongeren zegt homoseksualiteit te accepteren’ schrijft de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) dat de dalende acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren zorgwekkend is. De staatssecretaris is in gesprek met de GGD GHOR, het RIVM en de gemeente Amsterdam over het onderzoek.

Op 4 juli 2024 is een wetsvoorstel gedaan tot wijziging van de Paspoortwet in verband met het schrappen van de geslachtsvermelding op de Nederlandse identiteitskaart. Indien deze wet wordt aangenomen, zal dit ook gevolgen hebben voor de identiteitskaart van kinderen.

Rapport over implementatie van het VN-Verdrag Handicap in Nederland

Op 27 september 2024 komt het VN-Comité met aanbevelingen op het eerste rapport over de implementatie van het VN-Verdrag Handicap in Nederland. Het VN-Comité maakt zich zorgen over de gebrekkige zichtbaarheid van minderjarigen met een handicap en het gebrek aan aandacht voor hun stem over zaken die hen aangaan en impact op hun leven hebben. Dit moet aangepakt worden, rekening houdend met de maturiteit van het kind en diens handicap, zodat deze kinderen en jongeren niet worden buitengesloten.

Brief van College voor de Rechten van de Mens (CRM) aan Tweede Kamercommissie voor VWS

Op 2 oktober 2024 stuurt het CRM een brief aan de Tweede Kamercommissie voor VWS over het VN-verdrag handicap in Caribisch Nederland . De Nederlandse overheid neemt gelijke rechten voor mensen met een handicap in Caribisch Nederland niet serieus. Nederland ratificeerde dit verdrag in 2016, en dus moet het  ook gelden in Caribisch Nederland. Mensen met een handicap, ook minderjarigen, moeten mee kunnen praten over medegelding van het verdrag op de BES-eilanden.  

Nieuwe kerndoelen burgerschap in onderwijs

Op 21 oktober 2024 verschijnen de nieuwe kerndoelen burgerschap in onderwijs voor PO, VO en MBO. De nieuwe onderwijs kerndoelen over het thema diversiteit zijn: (1) hoe de Grondwet diversiteit in geloofs- en levensovertuiging, politieke voorkeur, afkomst, gender, seksuele oriëntatie en beperkingen beschermt, (2) inschatten en bespreken van situaties die racistisch, discriminerend of stereotyperend zijn, (3) verkennen van eigen offline en online identiteit, en (4) rekening houden met ervaringen en perspectieven van anderen.

Antisemitisme

Op 22 november 2024 verschijnt de aanbiedingsbrief bij de Strategie Bestrijding Antisemitisme 2024-2030. Hierin zijn concrete maatregelen opgenomen om antisemitisme, ook ten aanzien van kinderen, te bestrijden. Zo moeten Joodse kinderen zich veilig voelen op school, ook om hun joodse identiteit te uiten. Het kabinet blijft een rol zien voor het onderwijs ten aanzien van antisemitisme preventie. Ook wordt een impactanalyse uitgevoerd van het bestaande aanbod aan lesmateriaal voor holocausteducatie. Uit onderzoek onder docenten in het voortgezet onderwijs blijkt dat antisemitisme vooral vanuit het voetbal wordt overgenomen. Dit beeld blijkt ook uit de cijfers van opsporing en vervolging van strafbare discriminatie. Daarom is er overheidsfinanciering beschikbaar gesteld voor Fair Play-workshops van de Anne Frank Stichting. Jongeren leren zo over verschillende vormen van discriminatie. De op 1 februari 2025 gestarte Taskforce Antisemitismebestrijding is aan de slag gegaan met gerichte voorstellen voor veiligheidsmaatregelen.

Monitor VN-verdrag handicap 2024

Op 3 december 2024 publiceert het College voor de Rechten van de Mens (CRM) de Monitor VN-verdrag handicap 2024. Het CRM is toezichthouder op de uitvoering van dit verdrag-maar heeft geen cijfers over discriminatie van minderjarigen met een handicap. De aanbevelingen betreffen het ontwikkelen en uitvoeren van wetten en beleidsmaatregelen die expliciet ingaan op de rechten en ondersteuningsbehoeften van deze minderjarigen en het ontwikkelen van mechanismen om te waarborgen dat zij vrijelijk hun mening kunnen geven en gehoord worden. De aanbevelingen betreffen ook het ontwikkelen van een volledig inclusief onderwijssysteem, onmiddellijke maatregelen om het aantal leerlingen met een handicap in het speciaal onderwijs terug te dringen, en verbeterde inclusieve lesprogramma’s en onderwijsmethoden en het toegankelijk maken van alle scholen.

Monitor Integrale Veiligheid MBO 2023

Op 15 januari 2025 komt de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap met een reactie op de ‘Monitor Integrale Veiligheid MBO 2023’. De minister noemt nieuwe maatregelen om discriminatie, racisme, antisemitisme en moslimhaat tegen te gaan. Onder andere door het melden en registreren van stagediscriminatie en het ontwikkelen van objectieve stagematching. En door subsidiëring van Stichting School en Veiligheid (SSV) ter ondersteuning van scholen. Subsidieverlenging tot juli 2025 voor het project ‘All Inclusive’ om uitsluiting en discriminatie tegen te gaan. En door ondersteuning van COC Nederland om scholen te helpen diversiteit bespreekbaar te maken. Het Wetsvoorstel “Vrij en Veilig Onderwijs”, waarmee scholen verplicht worden een vertrouwenspersoon te hebben en hun veiligheidsbeleid jaarlijks te evalueren, is 27 juni 2025 naar de Tweede Kamer gestuurd.

Wetsvoorstel Vrij en veilig onderwijs

Op 2 januari 2025 heeft de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gereageerd op het Rapport van de Kinderombudsman Metropoolregio Amsterdam naar ervaren discriminatie onder kinderen en jongeren. De staatsecretaris wil de zorgplicht van scholen in het wetsvoorstel Vrij en Veilig Onderwijs de zorgplicht van scholen voor leerlingen verder uitbreiden. Zo zullen scholen leerlingen ook moeten bevragen op (on)veiligheid in relatie tot discriminatie.

Discriminatie in de jeugdzorg

Op 27 januari 2025 verschijnt een Kamerbrief met een reactie op het rapport van de Kinderombudsman metropoolregio Amsterdam naar ervaren discriminatie onder kinderen en jongeren. De minister van Buitenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wil dat jeugdprofessionals meer cultuursensitief leren te werken. Op 25 november 2024 vond een rondetafelgesprek plaats met de jeugdsector. Een centraal thema was hoe jeugdprofessionals bewust kunnen worden van de impact van discriminatie. Deelnemers hebben concrete (vervolg)stappen verkend om dit thema blijvend aandacht te geven binnen hun organisatie en werkcontext.

Wet gelijke behandeling op BES-eilanden

Op 18 februari 2025 is de Wet gelijke behandeling op BES-eilanden aangenomen, de wet die bescherming tegen discriminatie regelt in Caribisch Nederland. De nulmeting naar ervaren discriminatie op BES laat zien dat ruim 40% van de bevolking te maken heeft met discriminatie. Dat is veel hoger dan in Europees Nederland. Ook is er onvoldoende kennis over mensenrechten. Educatiecampagnes zijn nodig en er moet meer dan alleen een meldpunt zijn om discriminatie aan te pakken. De rechten van minderjarigen ter bescherming van discriminatie worden niet specifiek genoemd, en ook niet de noodzaak om ADV’s vanaf de opzet kindvriendelijk te maken.

Islamofobie

Op 19 maart 2025 was er een debat over discriminatie, racisme en mensenrechten. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft tijdens het debat gezegd dat het een goed idee is om een Catshuissessie te beleggen met moslimjongeren om te spreken over het afnemende vertrouwen in de politiek en de zorgen die onder hen leven.

Website van Stichting School en Veiligheid

De website van Stichting School en Veiligheid heeft vanaf 13 maart 2025 een speciale link naar het thema discriminatie. Het gaat hierbij over discriminatie in de klas, in het team, op school en over wet- en regelgeving. Ook wordt er verwezen naar trainingen over discriminatie en is er een kennisbank over discriminatie. 

Onderzoek naar discriminatie en mogelijke vooroordelen binnen de Raad voor de Kinderbescherming

Op 9 April 2025 verschijnt een publicatie van onderzoek naar discriminatie en mogelijke vooroordelen binnen de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK), van het Verwey Jonker instituut. Op basis van de cijfermatige analyse, besluiten en beoordelingen van de RvdK zijn er geen aanwijzingen dat groepen structureel verschillend worden behandeld. Wel is een verschil gevonden bij taakstraffen: bij jongeren met een migratieachtergrond of jongeren uit een gezin onder de armoedegrens rapporteert de RvdK minder vaak dat de taakstraf positief is afgerond dan bij jongeren zonder deze kenmerken. En er is een verschil te zien in jeugdstrafzaken waarin de RvdK aan het OM adviseert om een jeugdige niet verder te vervolgen (advies sepot). Het aandeel jongeren waarvoor een advies sepot wordt uitgebracht, is voor jongeren zonder migratieachtergrond hoger dan gemiddeld. Deze cijfermatige analyse biedt nog geen inzicht in de mogelijke oorzaken van deze verschillen en of ongelijke behandeling hierbij een rol speelt. Het onderzoek toont ook dat er onder personeel discriminatie wordt ervaren, met name op etniciteit en afkomst.

Onderzoek naar discriminatie en racisme onder minderjarigen van de Nationale Kinderombudsman

Uit het onderzoek van de kinderombudsman van Amsterdam in 2024 kwam naar voren dat veel kinderen in Amsterdam lijden onder discriminatie en racisme door leeftijdsgenoten en volwassenen. De gevolgen voor het zelfvertrouwen en welzijn van deze kinderen zijn groot. De Nationale kinderombudsman is van plan als vervolg hierop een landelijk onderzoek te doen naar discriminatie en racisme onder kinderen en jongeren tot 18  in de rest van Nederland. Wanneer de uitkomsten van dit onderzoek zullen verschijnen is nog niet bekend.

Klachtenregistratie van minderjarigen door het College voor de Rechten van de Mens (CRM)

Vanaf de tweede helft van 2025 gaat het CRM klachten registeren waar kinderen bij betrokken zijn. Het gaat daarbij alleen om ingediende klachten en niet om discriminatiemeldingen, omdat die vaak anoniem gedaan worden.